Ε.ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΣ:Η ΚΥΡΙΑ ΑΝΤΙΦΑΣΗ ΤΟΥ ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ

Από τη μια μεριά τίποτα δεν άλλαξε. Η Συνθήκη ψηφίστηκε, τα ΜΜΕ εστίασαν την προσοχή τους στη βία και έκαναν το παν να φανεί ότι το δίλημμα ήταν, και θα είναι για τα επόμενα Χ χρόνια, όπως το έχει θέσει το μνημονιακό μπλοκ: ή εφαρμόζουμε τη Συνθήκη(ες) ή παίρνουμε τα μπαγκάζια μας και φεύγουμε από το κλαμπ των ισχυρών της Ευρωζώνης. Την Τρίτη ο οίκος αξιολόγησης Moody’s υποβάθμισε την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία, προφανώς γιατί εκεί τα σταθεροποιητικά προγράμματα πάνε καλύτερα από εδώ. Καμία προοπτική για το τέλος της λιτότητας, της ύφεσης, της ανεργίας.

Από την άλλη, όλα αλλάζουν. Στην Ελλάδα ο κόσμος έχει συνειδητοποιήσει ότι έχει να κάνει με μία κυβέρνηση που δεν έχει σχέδιο ανάκαμψης. Δεν υπάρχει καμία τεκμηριωμένη ανάλυση για το πώς θα φτάσουμε σε ένα χρέος της τάξης του 120% του ΑΕΠ μέχρι το 2020. Κανένας σοβαρός σχολιαστής δεν πιστεύει τις υποθέσεις για τα επιτόκια, για τους ρυθμούς ανάπτυξης, για τα πρωτογενή πλεονάσματα, που έχουν δει το φως της δημοσιότητας κατά καιρούς. Όχι πως το 120% αποτελεί κάποια τελική λύση. Όπως έγραψε και ο Wolfgang Munchau στους Financial Times της Δευτέρας, το 120% ανακαλύφθηκε γιατί τόσο είναι το χρέος της Ιταλίας και, όπως όλοι και όλες ξέρουμε, η Ιταλία δεν έχει κανένα πρόβλημα με τη βιωσιμότητα του χρέους της. Άρα το δίλημμα δεν είναι μεταξύ Συνθήκης και εξόδου, αλλά ανάμεσα σε κάποιο σχέδιο και το απόλυτο τίποτα.

Αυτό στο πρώτο επίπεδο. Γιατί, όπως επισήμανε ο Σπύρος Λαπατσιώρας χθες στις “Συναντήσεις”, σχέδιο υπάρχει - να δημιουργηθεί μια οικονομία με φθηνό εργατικό δυναμικό που να εξάγει φθηνά προϊόντα. Από αυτή τη σκοπιά η κατάρρευση της εγχώριας ζήτησης δεν αποτελεί πρόβλημα. Ούτε βέβαια και η γενικότερη επίθεση στην κοινωνία. Το σχέδιο χρειάζεται περισσότερους μισθωτούς, να προλεταριοποιούνται όλο και περισσότεροι από τα μεσαία στρώματα, να μην έχουν τίποτα εκτός από την εργατική τους δύναμη: ούτε πρόσβαση σε μέσα παραγωγής, ούτε σε ακίνητα, ούτε σε κοινωνικές παροχές που αμβλύνουν τα κίνητρα για σκληρή δουλειά σε οποιονδήποτε μισθό.

Μόνο που, όπως επίσης επισημαίνει πάλι ο Σπύρος, αυτά τα πράγματα δεν εφαρμόζονται σε σύντομο χρονικό διάστημα υπό δημοκρατικές συνθήκες. Έχουμε να κάνουμε με διαδικασία που μοιάζει με την πρωτογενή συσσώρευση που εφαρμόστηκε με τόση βία στα πρώτα στάδια του καπιταλισμού. Οι διασπάσεις των κομμάτων του δικομματισμού πρέπει να εξεταστούν από αυτή την οπτική γωνία. Σχέδιο για την αντιμετώπιση του χρέους δεν υπάρχει. Το σχέδιο για την κινεζοποίηση της οικονομίας μας δεν μπορεί, ακόμα, να βρει ιδεολογική νομιμοποίηση και κάποια, έστω, στηρίγματα σε λαϊκά και μεσαία στρώματα. Όσες διασπάσεις, όσες ανασυνθέσεις, όσες πρωτοβουλίες του τύπου Για την Ελλάδα Τώρα, όσα νέα κόμματα και να δούμε, το μνημονιακό μπλοκ δεν μπορεί εύκολα να ξεπεράσει αυτή την βασική αντίφαση. Αδυνατεί, με λίγα λόγια, να δημιουργήσει ένα ιστορικό μπλοκ δυνάμεων που θα βασίζεται και στην καταστολή αλλά και στη συναίνεση.

Η αριστερά έχει τη μεγάλη ευκαιρία να φτιάξει ένα τέτοιο μπλοκ. Στη βάση όχι του εθνικού - πατριωτικού λόγου, αλλά του ταξικού και του δημοκρατικού. Η επίθεση που δεχόμαστε δεν είναι πρωτίστως κατά της Ελλάδας. Συγχρόνως, ο κυρίαρχος λόγος, τόσο στην Ελλάδα όσο και την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιταλία, στηρίζεται στο ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος και άρα χώρος ούτε για διαβουλεύσεις ούτε για αντιπαραθέσεις πάνω σε αντιπαραθετικά σχέδια. Σε αυτό το πλαίσιο ο κόσμος της εργασίας ψάχνει κοινωνική - πολιτική αντιπροσώπευση. Ας αφήσουμε για άλλους τον επικίνδυνο συνδυασμό εθνικισμού - αυταρχισμού και ας επιδιώξουμε εμείς να στηρίξουμε, να βοηθήσουμε στην αυτοοργάνωση και όσο μπορούμε να αντιπροσωπεύουμε έναν κόσμο που ξέρει ποιες είναι οι ανάγκες του και επιθυμεί να έχει λόγο για το πώς θα αντιμετωπιστούν.

* Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είναι καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

========================================================

Κεραμιδόγατος 

ο μαντουμανταδόρος-(Β.Π)