ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ: Ο ΑΝΗΣΥΧΟΣ ΣΟΥΛΤΑΝΟΣ ΕΡΝΤΟΓΑΝ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΟΥ HDP

πηγή:

Του Μιχάλη Τρίκκα

Σε μια από τις κρισιμότερες εκλογικές αναμετρήσεις των τελευταίων ετών θα συμμετάσχουν την επόμενη Κυριακή οι Τούρκοι ψηφοφόροι που θα προσέλθουν στις κάλπες για να εκλέξουν την επόμενη κυβέρνησή τους. Η παντοδυναμία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του κυβερνώντος ΑΚΡ μοιάζει λιγότερο βέβαιη από ποτέ και για πρώτη φορά η κουρδική μειονότητα και η τουρκική Αριστερά διεκδικούν κεντρική θέση στις μετεκλογικές εξελίξεις.

Παρότι υποτίθεται πως ο πρόεδρος της Τουρκίας οφείλει να είναι πολιτικά ουδέτερος, είναι ο Ερντογάν -και όχι ο πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου- εκείνος που ένα μήνα τώρα "οργώνει" τη χώρα δίνοντας παντού προεκλογικές ομιλίες για λογαριασμό του ΑΚΡ. Κεντρική θέση στις ομιλίες αυτές έχει η αναγκαιότητα της συνταγματικής μεταρρύθμισης. Το υφιστάμενο μοντέλο είναι αναποτελεσματικό και παρωχημένο, υποστηρίζει ο Τούρκος ηγέτης, και για να ανοίξει τα φτερά της η Τουρκία πρέπει πολύ γρήγορα να υιοθετήσει προεδρικό σύστημα.

Για να πετύχει κάτι τέτοιο, ο Ερντογάν ζητεί από τους ψηφοφόρους να δώσουν στο κόμμα του την ενισχυμένη πλειοψηφία που απαιτείται: Τα δύο τρίτα των εδρών της 550μελούς εθνοσυνέλευσης ή αλλιώς 367 έδρες. Με βάση τους σημερινούς συσχετισμούς, ο στόχος προβάλλει υπερβολικά φιλόδοξος, αν όχι ανέφικτος. Μια μικρότερη πλειοψηφία 330 εδρών θα επέτρεπε πάντως την προκήρυξη δημοψηφίσματος για το ίδιο ζήτημα.

Στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2002, του 2007 και του 2011 το ΑΚΡ συγκέντρωσε αντιστοίχως 363, 341 και 326 έδρες. Για να αγγίξει την διευρυμένη πλειοψηφία των δύο τρίτων, το κυβερνών κόμμα πρέπει επομένως να σπάσει κάθε προηγούμενο ρεκόρ ξεπερνώντας κατά πολύ το ποσοστό του 50%, κάτι μάλλον δύσκολο με τα σημερινά δεδομένα.

Στις περσινές αυτοδιοικητικές εκλογές κυμάνθηκε στο επίπεδο του 46%. Σήμερα ακόμη και αυτό το μειωμένο ποσοστό φαίνεται πολύ δύσκολο να επιτευχθεί καθώς οι τελευταίες μετρήσεις δείχνουν σαφείς πτωτικές τάσεις για το άλλοτε πανίσχυρο ΑΚΡ. Η τελευταία δημοσκόπηση της εταιρείας Andy-Ar δίνει 41,9% στο κυβερνών κόμμα, 25,8% στο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), 16% στο Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), 10,7 στο Κόμμα Δημοκρατίας των Λαών (HDP) και 3,2% στη συμμαχία του ισλαμιστικού Κόμματος Ευημερίας και του ακροδεξιού Κόμματος Μεγάλης Ενότητας.

Απειλή για την αυτοδυναμία του ΑΚΡ

Τη μεγαλύτερη απειλή για τα ηγεμονικά σχέδια του Ερντογάν δεν αναμένεται να αποτελέσει η κεμαλική Δεξιά αλλά το Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών, το κόμμα δηλαδή της τουρκικής Αριστεράς, των κοινωνικών κινημάτων και, φυσικά, του κουρδικού λαού. Παρότι η κουρδική μειονότητα παραμένει το βασικό εκλογικό του στήριγμα, το HDP τείνει το χέρι σε όλους όσοι αισθάνονται σήμερα αποξενωμένοι από το όραμα του υπερσυντηρητικού ηγέτη: τη νεολαία, τις γυναίκες, τους εργαζόμενους, τις θρησκευτικές μειονότητες.

Αν περάσει το εκλογικό όριο του 10%, όπως δείχνουν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, το HDP θα γίνει το πρώτο φιλοκουρδικό κόμμα που θα μπει στην τουρκική εθνοσυνέλευση. Και αν αυτό συμβεί, ο Τούρκος πρόεδρος θα έχει κάθε λόγο να ανησυχεί αφού ακόμη και η κυβερνητική αυτοδυναμία θα κινδυνεύσει. "Κύριε Ερντογάν, δεν θα κατορθώσετε ποτέ να γίνετε επικεφαλής του κράτους όσο υπάρχει το HDP και όσο ο λαός που το στηρίζει ζει σε αυτά τα χώματα" προειδοποίησε σε πρόσφατη προεκλογική ομιλία ο συμπρόεδρός του Σελαχατίν Ντεμιρτάς.

Οι κεμαλικοί προσπάθησαν αρχικά να υποβαθμίσουν τη δυναμική του αριστερού κόμματος διαδίδοντας σενάρια περί επικείμενης συμφωνίας μεταξύ Ερντογάν και ΡΚΚ, ο φυλακισμένος ηγέτης του οποίου Αμπντουλάχ Οτσαλάν εξακολουθεί να επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τις πολιτικές εξελίξεις στο κουρδικό στρατόπεδο. Τα σενάρια ήταν μάλλον δύσκολο να σταθούν μετά τις δύο βομβιστικές επιθέσεις που σημειώθηκαν σε γραφεία του HDP στη νοτιοανατολική Τουρκία.

Οι υποτιθέμενοι σύμμαχοι έγιναν έτσι μέσα σε λίγα 24ωρα οι παραδοσιακοί δύο "μονομάχοι" των εκλογών. "Λάβαμε το μήνυμά σας. Και πάλι δεν πρόκειται να σας επιτρέψουμε να γίνετε πρόεδρος" τόνισε ο Ντεμιρτάς απευθυνόμενος στον Ερντογάν, που ρώτησε τους ψηφοφόρους του: "Θα δώσετε την κατάλληλη απάντηση στις 7 Ιουνίου σε ένα πολιτικό κόμμα που κατευθύνεται από μια τρομοκρατική οργάνωση;".

Οι λεονταρισμοί και οι συνταγές του παρελθόντος δεν μπορούν ωστόσο να αποκρύψουν τη δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται σήμερα ο Ερντογάν. Από τη μία προσπαθεί να αντλήσει ψήφους από το στρατόπεδο της εθνικιστικής και κεμαλικής Δεξιάς, η οποία βλέπει τους πολιτικούς εκπροσώπους των Κούρδων ως τρομοκράτες και, από την άλλη, δεν έχει τα περιθώρια να αποξενώσει τους 15 εκατομμύρια Κούρδους που τα τελευταία χρόνια στήριξαν σε διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις το ΑΚΡ.

Όλα ή τίποτε

Ανάλογες δυσκολίες αντιμετωπίζει βέβαια και το HDP το οποίο έχει βάλει ένα εξαιρετικά ριψοκίνδυνο στοίχημα. Είτε θα υπερδιπλασιάσει την κοινοβουλευτική παρουσία του αποκτώντας κεντρικό πολιτικό ρόλο στις εξελίξεις είτε θα απειληθεί με εξαφάνιση. Η αδυναμία να πιάσει το 10% θα οδηγήσει στον πλήρη αποκλεισμό από το κοινοβούλιο, καθώς δεν θα υπάρχουν πια οι συνηθισμένοι ανεξάρτητοι υποψήφιοι που κατέβαιναν στις νοτιοανατολικές επαρχίες για να παρακαμφθεί το εκλογικό όριο. Και μια τέτοια εξέλιξη θα διευκόλυνε στη συνέχεια τον Ερντογάν να αλώσει ολοκληρωτικά την κουρδική εκλογική του βάση.

Ο Ντεμιρτάς έχει δηλώσει ότι, αν το κόμμα του δεν μπει στο κοινοβούλιο, τότε θα παραιτηθεί και το HDP θα ξεκινήσει μια ειρηνική καμπάνια για πρόωρες εκλογές με χαμηλότερο εκλογικό όριο. Πολλοί Τούρκοι αναλυτές εκφράζουν αμφιβολίες για το αν τα πράγματα θα εξελιχθούν τόσο ομαλά. "Αν το HDP δεν κατορθώσει να μπει στο κοινοβούλιο, θα υπάρξει ένα μεγάλο πολιτικό κενό. Παραμένει άγνωστο αν αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε επανάληψη του ένοπλου αγώνα από το ΡΚΚ ή σε πρόωρες εκλογές για την εξισορρόπηση της κατάστασης" γράφει ο Μουράτ Γιετκίν στην εφημερίδα "Χουριέτ".

Σε πρόσφατες ομιλίες του στις νοτιοανατολικές επαρχίες, ο Ερντογάν εμφανίστηκε στο μπαλκόνι κρατώντας ένα Κοράνι στην κουρδική γλώσσα. "Είναι μέρος της στρατηγικής του για να προσελκύσει το βαθιά συντηρητικό κουρδικό εκλογικό σώμα και να το απομακρύνει από το φιλοκουρδικό αλλά κοσμικό και αριστερό HDP" σημειώνει ο Χαλίλ Καραβελί στην αγγλόφωνη Turkey Analyst.

"H θρησκεία έχει μετατραπεί στο βασικό πολιτικό όπλο και χρησιμοποιείται για τον εκβιασμό μιας αντιπολίτευσης που χαρακτηρίζεται 'εχθρός του Ισλάμ'" τονίζει από την πλευρά του ο πανεπιστημιακός, Νουράι Μερτ. Οι πιο αισιόδοξοι αναλυτές θεωρούν πάντως ότι οι καιροί έχουν αλλάξει αρκετά και πως ο εκβιασμός έχει χάσει την αποτελεσματικότητά του. Λίγα χιλιόμετρα πιο μακριά, άλλωστε, στην Παλμύρα της Συρίας και το Ραμάντι του Ιράκ, βρίσκονται πλέον οι χειρότεροι πρεσβευτές του Ισλάμ, τους οποίους εκτός όλων των άλλων, ο Ερντογάν δεν δίστασε να ενισχύσει στο πλαίσιο των μεγαλομανών σχεδίων του.

===================================================================================

Κεραμιδόγατος

ο μαντουμανταδόρος-(Β.Π)